U większości pacjentów dotkniętych nerwicą stosuje się psychoterapię połączona z wspomagającym leczeniem farmakologicznym z zastosowaniem leków uspokajających lub przeciwlękowych.
Lecznie farmakologiczne
Najczęściej stosuje się leki przeciwlękowe anksjolityczne z grupy psychotropowych lub leki antydepresyjne SSRI. Spośród anksjolityków wyróżnić można leki benzodiazepinowe, takie jak: diazepan, chlordiazepoksyd, lorazepam, alprazolam. Leki te blokują przewodzenie impulsów nerwowych, przez co mają działanie przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe, uspokajające oraz nasenne i są uważane za bardzo skuteczną metodę leczenia nerwicy.
W terapii, u blisko jednej trzeciej pacjentów, napady lękowe ustępują już po 3 miesiącach stosowania benzodiazepin, a u pozostałych osób, w większości przypadków, zauważalna jest poprawa. W związku z tym, że leki te mogą uzależniać, nie powinny być zażywane dłużej niż 3 miesiące.
W leczeniu niektórych typów nerwic stosuje się także inne leki anksjolityczne o nazwie beta-adrenolityków. Środki te zalecane są na ogół w leczeniu choroby wieńcowej, choroby niedokrwiennej serca i nadciśnienia tętniczego, ale łagodzą także objawy psychosomatyczne występujące w zaburzeniach lękowych. Hamując działanie amin katecholowych (adrenaliny i noradrenaliny), których wysoki poziom związany jest ze stresem, beta-adrenolityki powodują spadek ciśnienia krwi, przez co działają uspokajająco.
W przeciwieństwie do benzodiazepin, beta-adrenolityki nie prowadzą do uzależnienia.
Do leków rzadko stosowanych (ze względu na swoje właściwości uzależniające) w leczeniu nerwic należą fenobarbital oraz meprobamat.
Psychoterapia
Psychoterapia w leczeniu nerwic polega na rozwiązaniu konfliktów wewnętrznych, które leżą u podłoża dolegliwości a także na nauce właściwej interpretacji objawów oraz bodźców wywołujących lęk.
Psychoterapia indywidualna – stanowi podstawową metodę leczenia nerwicy, jednocześnie uważana jest za najskuteczniejszą. Jest to terapia długoterminowa wymagająca wielu spotkań z terapeutą. Pomaga choremu w zrozumieniu i zaakceptowaniu wewnętrznego konfliktu lub problemu i powrocie do sprawnego funkcjonowania psychicznego oraz fizycznego, a także właściwego funkcjonowania w społeczeństwie. Ta metoda leczenia nerwicy opiera się na indywidualnych spotkaniach pacjenta z terapeutą, które odbywają się systematycznie. Jest to forma terapii dostosowana do indywidualnych potrzeb i cech pacjenta.
W zależności od stawianego celu rozróżnia się dwa rodzaje psychoterapii indywidualnej:
Psychoterapia podtrzymująca – jest formą terapii wspierającej, przeznaczoną dla osób, które odczuwają lęk, niepokój, napięcie, bezradność, rezygnację. Chory uczy się samodzielnego rozwiązywania problemów, właściwego sposobu reagowania na trudne sytuacje.
Psychoterapia integrująca – chory opowiada o swoich przeżyciach i poprzez powiązanie ich z objawami nerwicy zaczyna rozumieć swoje reakcje, co jest podstawą do zmiany stosunku do samego siebie, zmiany postaw a czasami także zmiany osobowości. Ta forma psychoterapii skierowana jest do pacjentów z nerwicą przewlekłą.
Terapia grupowa – spotkania prowadzone w małych (ok. 10-osobowych) grupach. Podczas tej terapii pacjenci opowiadają o swoich problemach, konfliktach wewnętrznych i emocjach, a następnie omawiają je z terapeutą oraz innymi członkami grupy, którzy dzielą się swymi przeżyciami i doświadczeniem.
Terapia rodzin – skupia się przede wszystkim na naprawieniu relacji pomiędzy członkami rodziny. Ta metoda leczenia jest stosowana w wybranych przypadkach np. w nerwicach u dzieci.
Inne metody leczenia
biofeedback – metoda, w której pacjent dowiaduje się o zmianach w swoim organizmie dzięki specjalnym urządzeniom do pomiaru. Na podstawie tych informacji pacjent uczy się powstrzymywać objawy (np. hiperwentylację), które pogłębiają napady lęku.
Medytacja i relaksacja - trening autogenny Schulza lub Jacobsona
ziołolecznictwo – picie naparów z ziół o działaniu uspokajającym, nasennym oraz obniżającym ciśnienie tętnicze np. melisy, waleriany czy bukwicy. Innym stosowanym w leczeniu nerwic ziołem jest kozłek lekarski, który uspokaja, jednocześnie przywracając sprawność umysłową i koncentrację.
hipnoza – metoda częściowo wyłączająca świadomość pacjenta stosowana jest w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń nerwicowych.
samoleczenie – nerwicę można leczyć także samodzielnie poprzez regularne stosowanie ćwiczeń oddechowych i ćwiczeń fizycznych (np. spacerowanie, pływanie, metody relaksacyjne jak joga i tai chi).
medycyna naturalna – stosowanie naturalnych środków, które redukują napięcie psychiczne np. suplementy diety czy herbaty ziołowe. Jest to bezpieczna forma terapii, którą łączyć można z farmakoterapią.
Nerwica jest bardzo częstym zaburzeniem i niemal każdy człowiek przejawia pewne zachowania o charakterze nerwicowym, lecz zazwyczaj nie wymagają one zastosowania specjalnego leczenia. Nie oznacza to, że objawy nerwicy mogą być lekceważone, wręcz przeciwnie trzeba pamiętać, że w skrajnych przypadkach niektóre z nich mogą doprowadzić nawet do śmierci.
Nawet jeżeli wydaje się nam, że z nerwicą nie mamy nic wspólnego, poznając bliżej jej objawy, możemy zauważyć pewne nieprawidłowości we własnym zachowaniu lub samopoczuciu. Z nerwicą trudno jest żyć i funkcjonować normalnie w społeczeństwie, gdyż oddziałuje ona na większość sfer życia i przejawia się również w kontaktach interpersonalnych.
Uogólniając można powiedzieć, że osoby cierpiące na zaburzenia nerwicowe często odczuwają lęk i niepokój, cechuje je poczucie mniejszej wartości i brak akceptacji siebie samego, zawyżone aspiracje, egocentryzm oraz perfekcjonizm. Ponadto takie osoby często miewają trudności w relacjach z otoczeniem i często czują się skrzywdzone przez innych.
Ilość objawów nerwicy można uznać za nieograniczoną. Dzielimy je na trzy grupy:
Zaburzenia somatyczne: napięciowe bóle głowy, serca, żołądka, kręgosłupa, palpitacje (przyspieszenie akcji) serca, drżenie kończyn, zawroty głowy, nagłe uderzenia gorąca, trudności z oddychaniem, zaburzenia wzroku i słuchu, nieprawidłowości w funkcjonowania organów wewnętrznych, czerwienienie, porażenia narządów ruchu, nadmierne pocenie się, nadwrażliwość na bodźce, napady drgawkowe, zaburzenia równowagi, wzmożone napięcie mięśniowe, zaburzenia seksualne, parestezje (nieprzyjemne mrowienie, drętwienie lub zmiany temperatury odczuwalne na skórze), anestezje lub analgezje (brak czucia wybranych obszarów skóry), brak czucia wybranych obszarów ciała, duszności, hiperwentylacja, bezsenność, zaburzenia seksualne (takie jak zaburzenia erekcji, przedwczesny wytrysk, zaburzenia tożsamości płciowej albo występująca zwłaszcza u kobiet niemożność osiągnięcia orgazmu czyli anorgazmia).
Dysfunkcje poznawcze: natrętne myślenie, natręctwa ruchowe, problemy z koncentracją, zaburzenia pamięci, derealizacja i inne subiektywnie odczuwane zmiany w percepcji rzeczywistości, ograniczenie zdolności logicznego myślenia.
Zaburzenia emocji: lęki, apatia, poirytowanie, przygnębienie, zaburzenia snu, emocjonalne rozchwianie, podwyższone napięcie, nieokreślony niepokój, nagłe napady lęku, wybuchowość, utrzymujące się poczucie znużenia, brak motywacji, fobie, labilność emocjonalna, permanentne poczucie znużenia, zaburzenia snu i bezsenność, dysforia, anhedonia (trudności w odczuwaniu przyjemności).
Jeżeli rozpoznajemy u siebie chociaż kilka z wyżej wymienionych objawów warto zwrócić się do lekarza pierwszego kontaktu, który pomoże nam wstępnie ocenić stan naszego zdrowia psychicznego, a jeśli zajdzie taka potrzeba skieruje do odpowiedniego specjalisty.
Bodziec wywołujący lęk lub napięcie może być sam w sobie nieprawidłowy, patologiczny. W takim przypadku nasza reakcja jest uzasadniona. Często jednak reagujemy nieadekwatnie do problemu, zanadto przejmując się czymś, co ma niewielkie znacznie. Takie zachowanie również może wskazywać na zaburzenia nerwicowe.
Przyczyny nerwicy
Na zaburzenia o charakterze nerwicowym narażone są zwłaszcza osoby wrażliwe na stres, osoby o trudnych doświadczeniach z dzieciństwa i te, które nie radzą sobie z własnymi problemami. Zwykle nerwica daje o sobie znać w momentach przełomowych, takich, do których trudno jest się przystosować, z którymi trudno się pogodzić np. choroba lub śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, rozwód, problemy finansowe, problemy zdrowotne.
Najczęstszym źródłem zaburzeń nerwicowych jest nieuświadomiony i nierozwiązany konflikt wewnętrzny, który może wynikać z:
- potrzeb, o których nie zdajemy sobie sprawy,
- pragnień, które są sprzeczne ze sobą,
- sprzeczności między dążeniami a możliwościami jednostki,
- sprzeczności między potrzebami a obowiązkami (opozycja między tym, co chcemy a tym, co musimy),
- sprzeczności między pragnieniami a normami społecznymi, etycznymi itp.
Przyczyną nerwicy może być także trauma, czyli nieodreagowany uraz, brak opieki rodzicielskiej w dzieciństwie czy poddanie presji trudnej sytuacji. Objawy nerwicowe występują również przy osłabieniu układu nerwowego spowodowanym zakażeniem glistą ludzką lub niedoborem witamin z grupy B czy magnezu.
Wywołanie zaburzeń nerwicowych spowodowane jest wzajemnym oddziaływaniem trzech grup czynników:
Czynniki predysponujące – uwarunkowania biologiczne oraz nieprawidłowe wzorce z okresu dzieciństwa, niewłaściwe metody wychowawcze, zaburzone relacje z najbliższymi.
Czynniki wyzwalające – porażki, straty, choroby, działanie w stresie, pod presją, trudności w pełnienie ról społecznych oraz zahamowanie rozwoju osobowego.
Czynniki podtrzymujące – jatrogenizacja (czyli szkodliwe następstwa choroby), korzyści z nerwicy (np. wzmożona troska najbliższych).
Wśród licznych przyczyn nerwicy wymienić można:
- czynniki związane z rodziną, środowiskiem, szkołą, życiem zawodowym,
- silny lub długotrwały stres,
- sytuacje przełomowe, wydarzenia traumatyczne np. rozwód, choroba bliskiego,
- poczucie zagrożenia,
- frustacja,
- konflikt motywacyjny: dążenie-dążenie, unikanie-unikanie, dążenie-unikanie,
- postawy perfekcjonistyczne,
- brak opieki rodzicielskiej w okresie wczesnego dzieciństwa,
- czynniki astenizujące jak poród, ciąża, przemęczenie, brak snu, uzależnienie,
- czynniki genetyczne i biologiczne,
- uraz psychiczny.
Przyczyną lęku nerwicowego może być z pozoru błahy powód – przykładowo strach przed wystąpieniami publicznymi czy, w przypadku dzieci, strach przed pójściem do szkoły, kontaktem z rówieśnikami. Częstym źródłem zaburzeń nerwicowych jest silny stres. Ma on jednak szczególnie destrukcyjny wpływ na osoby, które funkcjonują pod dużą presją społeczną a jednocześnie nie radzą sobie ze stresem.
Wśród wymienianych przyczyn nerwicy w większości opracowań czytamy o utajonym konflikcie wewnętrznym. Przykłady takiego konfliktu z pewnością każdy z nas jest w stanie wyjąć z życia codziennego. Dla jednych będzie to chociażby chęć zakupu nowego samochodu czy mieszkania i niemożność zrealizowania tej potrzeby z przyczyn finansowych, dla innych trudności w dokonaniu wyboru między dwoma potencjalnymi partnerami, dla jeszcze innych chęć odpoczynku z poczuciem dużej ilości obowiązków, które muszą zostać wypełnione.
Skutki nerwicy
Najczęstszym skutkiem nerwicy jest zgeneralizowana utrata radości życia i obniżenie jakości życia. Dodatkowo, chorzy na nerwice odczuwają zaniżone poczucie własnej wartości, wypadają z ról – społecznych i rodzinnych, obniża się ich aktywność zawodowa, izolują się w domu, dokuczają im fobie społeczne, odczuwają stały niepokój. Częstym powikłaniem jest depresja. Niezmiernie trudnym w wielu przypadkach w przeżywaniu, jest jest lęk osiowy, który rozlewa się na różne obszary życia: sytuacje społeczne, rodzinne, związane z relacjami oraz te dotyczące indywidualnego przeżywania własnych myśli (teraźniejszych i przyszłych).
Fobie – zaburzenie, którego głównym objawem jest uporczywy lęk przed określoną sytuacją, przedmiotem, zjawiskiem, czasami zwierzęciem. Bodziec wywołujący lęk postrzegany jest przez pacjenta jako zagrożenie, chociaż w rzeczywistości nie jest niebezpieczny. Fobie często występują wraz z napadami paniki lub innymi objawami psychosomatycznymi. Rozróżnia się wiele postaci fobii m.in.: agorafobia – strach przed przebywaniem na otwartej przestrzeni, klaustrofobia – strach przed zamknięciem w ciasnym pomieszczeniem, arachnofobia - lęk przed pająkami, aiurofobia - strach przed kotami, hemofobia – przed widokiem krwi, hafefofobia – przed dotknięciem przez inne osoby, czy odontofobia – przed leczeniem zębów.
Breadcrumbs
- Jesteś tutaj:
-
Start
- Uncategorised