U większości pacjentów dotkniętych nerwicą stosuje się psychoterapię połączona z wspomagającym leczeniem farmakologicznym z zastosowaniem leków uspokajających lub przeciwlękowych.
Lecznie farmakologiczne
Najczęściej stosuje się leki przeciwlękowe anksjolityczne z grupy psychotropowych lub leki antydepresyjne SSRI. Spośród anksjolityków wyróżnić można leki benzodiazepinowe, takie jak: diazepan, chlordiazepoksyd, lorazepam, alprazolam. Leki te blokują przewodzenie impulsów nerwowych, przez co mają działanie przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe, uspokajające oraz nasenne i są uważane za bardzo skuteczną metodę leczenia nerwicy.
W terapii, u blisko jednej trzeciej pacjentów, napady lękowe ustępują już po 3 miesiącach stosowania benzodiazepin, a u pozostałych osób, w większości przypadków, zauważalna jest poprawa. W związku z tym, że leki te mogą uzależniać, nie powinny być zażywane dłużej niż 3 miesiące.
W leczeniu niektórych typów nerwic stosuje się także inne leki anksjolityczne o nazwie beta-adrenolityków. Środki te zalecane są na ogół w leczeniu choroby wieńcowej, choroby niedokrwiennej serca i nadciśnienia tętniczego, ale łagodzą także objawy psychosomatyczne występujące w zaburzeniach lękowych. Hamując działanie amin katecholowych (adrenaliny i noradrenaliny), których wysoki poziom związany jest ze stresem, beta-adrenolityki powodują spadek ciśnienia krwi, przez co działają uspokajająco.
W przeciwieństwie do benzodiazepin, beta-adrenolityki nie prowadzą do uzależnienia.
Do leków rzadko stosowanych (ze względu na swoje właściwości uzależniające) w leczeniu nerwic należą fenobarbital oraz meprobamat.
Psychoterapia
Psychoterapia w leczeniu nerwic polega na rozwiązaniu konfliktów wewnętrznych, które leżą u podłoża dolegliwości a także na nauce właściwej interpretacji objawów oraz bodźców wywołujących lęk.
Psychoterapia indywidualna – stanowi podstawową metodę leczenia nerwicy, jednocześnie uważana jest za najskuteczniejszą. Jest to terapia długoterminowa wymagająca wielu spotkań z terapeutą. Pomaga choremu w zrozumieniu i zaakceptowaniu wewnętrznego konfliktu lub problemu i powrocie do sprawnego funkcjonowania psychicznego oraz fizycznego, a także właściwego funkcjonowania w społeczeństwie. Ta metoda leczenia nerwicy opiera się na indywidualnych spotkaniach pacjenta z terapeutą, które odbywają się systematycznie. Jest to forma terapii dostosowana do indywidualnych potrzeb i cech pacjenta.
W zależności od stawianego celu rozróżnia się dwa rodzaje psychoterapii indywidualnej:
Psychoterapia podtrzymująca – jest formą terapii wspierającej, przeznaczoną dla osób, które odczuwają lęk, niepokój, napięcie, bezradność, rezygnację. Chory uczy się samodzielnego rozwiązywania problemów, właściwego sposobu reagowania na trudne sytuacje.
Psychoterapia integrująca – chory opowiada o swoich przeżyciach i poprzez powiązanie ich z objawami nerwicy zaczyna rozumieć swoje reakcje, co jest podstawą do zmiany stosunku do samego siebie, zmiany postaw a czasami także zmiany osobowości. Ta forma psychoterapii skierowana jest do pacjentów z nerwicą przewlekłą.
Terapia grupowa – spotkania prowadzone w małych (ok. 10-osobowych) grupach. Podczas tej terapii pacjenci opowiadają o swoich problemach, konfliktach wewnętrznych i emocjach, a następnie omawiają je z terapeutą oraz innymi członkami grupy, którzy dzielą się swymi przeżyciami i doświadczeniem.
Terapia rodzin – skupia się przede wszystkim na naprawieniu relacji pomiędzy członkami rodziny. Ta metoda leczenia jest stosowana w wybranych przypadkach np. w nerwicach u dzieci.
Inne metody leczenia
biofeedback – metoda, w której pacjent dowiaduje się o zmianach w swoim organizmie dzięki specjalnym urządzeniom do pomiaru. Na podstawie tych informacji pacjent uczy się powstrzymywać objawy (np. hiperwentylację), które pogłębiają napady lęku.
Medytacja i relaksacja - trening autogenny Schulza lub Jacobsona
ziołolecznictwo – picie naparów z ziół o działaniu uspokajającym, nasennym oraz obniżającym ciśnienie tętnicze np. melisy, waleriany czy bukwicy. Innym stosowanym w leczeniu nerwic ziołem jest kozłek lekarski, który uspokaja, jednocześnie przywracając sprawność umysłową i koncentrację.
hipnoza – metoda częściowo wyłączająca świadomość pacjenta stosowana jest w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń nerwicowych.
samoleczenie – nerwicę można leczyć także samodzielnie poprzez regularne stosowanie ćwiczeń oddechowych i ćwiczeń fizycznych (np. spacerowanie, pływanie, metody relaksacyjne jak joga i tai chi).
medycyna naturalna – stosowanie naturalnych środków, które redukują napięcie psychiczne np. suplementy diety czy herbaty ziołowe. Jest to bezpieczna forma terapii, którą łączyć można z farmakoterapią.